Sezon grzewczy 2023/24. Ile dzieci zachoruje tej zimy przez smog?

Co roku smog przyczynia się do śmierci ok. 48 tysięcy Polaków. W Polsce wielokrotnie przekraczane są dopuszczalne limity stężeń szkodliwych dla ludzi zanieczyszczeń powietrza: pyłów zawieszonych, tlenków azotu czy rakotwórczego benzo(a)pirenu. Ich wdychanie prowadzi do przedwczesnych zgonów oraz chorób wielu organów i układów ciała – od chorób skóry, układu oddechowego, układu krążenia, nowotworów po problemy zdrowia psychicznego. Stopień narażenia na choroby związane z zanieczyszczeniem powietrza nie jest równy – dzieci, kobiety w ciąży, osoby starsze czy osoby przewlekle chore są szczególnie wrażliwe na oddziaływanie smogu.

Jako że większość zanieczyszczeń powietrza w Polsce powstaje w wyniku spalania węgla w domowych piecach, najgorsza sytuacja rozpoczyna się na przełomie października i listopada – wraz z początkiem sezonu grzewczego. Mimo że nie każdy ogrzewa dom wysokoemisyjnym paliwem, wszyscy oddychamy tym samym powietrzem.

Co to jest SMOG i jak powstaje?

Smog to zjawisko utrzymywania się nad danym obszarem wysokich stężeń zanieczyszczeń powietrza w wyniku pojawienia się niekorzystnych warunków pogodowych i wzmożonej emisji zanieczyszczeń. Jego głównymi przyczynami są min. spalanie paliw złej jakości (np. mułu, flotu, węgla brunatnego, wilgotnego drewna, śmieci) i spaliny samochodowe. Do powietrza dostaje się wówczas ogromna ilość toksycznych substancji, min. pyłów zawieszonych (PM2,5, PM10), SO₂ (dwutlenek siarki), NO_X (tlenki azotu), CO (tlenek węgla), B(a)P (benzo(a)piren).

W rankingu 50 najbardziej zanieczyszczonych miast Unii Europejskiej (pod względem stężenia pyłu PM2,5) znalazło się aż 36 polskich miast. 13 z nich znajduje się w województwie śląskim.* Częścią planu, który ma na celu poprawę jakości powietrza w województwie śląskim jest uchwała antysmogowa** zakazująca spalania paliw złej jakości

*WHO Global Ambient Air Quality Database, https://www.who.int/airpollution/data/cities/en/

** Uchwała nr V/36/1/2017 Sejmiku Województwa Ślaskiego z dnia 7 kwietnia 2017 r. w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa śląskiego ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw

Jak przeciwdziałać SMOGOWI?

Każdy mieszkaniec województwa śląskiego może przyczynić się do zmiany powietrza na dobre. Daj przykład innym i wprowadź proste, ekologiczne nawyki do swojego codziennego trybu życia i pokaż, że zmiana jest możliwa! Poniżej kilka sposobów do zastosowania od zaraz!

Jakość powietrza – zachowania prozdrowotne i ekologiczne

Działania ekologiczne mają ogromną moc sprawczą, ale nie wystarczy tylko o nich mówić czy pisać. Ważne są realne działania. Oto kilka prostych wskazówek, jak być bardziej „eko”:

• nie pal śmieci, pamiętaj, że głównymi źródłami smogu są gospodarstwa domowe,
• wymień swój domowy piec na urządzenie spełniające obowiązujące normy i używaj tylko opału dobrej jakości,
• zmień źródło ciepła na bardziej ekologiczne, system ciepłowniczy, odnawialne źródła energii, urządzenia zasilane gazem, olejem opałowym,
• zadbaj o termomodernizację budynku – skorzystaj z dofinansowania np. na wymianę źródeł ciepła,
• postaraj się ograniczyć palenie w kominku,
• sprawdzaj stan powierza i ogranicz wychodzenie z domu kiedy stężenia zanieczyszczeń przekraczają normy,
• rozważ kupno oczyszczacza powietrza,
• otaczaj się roślinami oczyszczającymi powietrze,
• zaopatrz się w maskę przeciwpyłową i używaj jej poza domem,

• nie pal śmieci, pamiętaj, że głównymi źródłami smogu są gospodarstwa domowe,
• wymień swój domowy piec na urządzenie spełniające obowiązujące normy i używaj tylko opału dobrej jakości,
• zmień źródło ciepła na bardziej ekologiczne, system ciepłowniczy, odnawialne źródła energii, urządzenia zasilane gazem, olejem opałowym,
• zadbaj o termomodernizację budynku – skorzystaj z dofinansowania np. na wymianę źródeł ciepła,
• postaraj się ograniczyć palenie w kominku,
• sprawdzaj stan powierza i ogranicz wychodzenie z domu kiedy stężenia zanieczyszczeń przekraczają normy,
• rozważ kupno oczyszczacza powietrza,
• otaczaj się roślinami oczyszczającymi powietrze,
• zaopatrz się w maskę przeciwpyłową i używaj jej poza domem,
• dziel się wiedzą w Internecie (własne treści oraz polubienia i udostępnienia).

Gdy zawartość szkodliwych substancji w powietrzu atmosferycznym przekracza dopuszczalne normy zaleca się pozostanie w domu oraz ograniczenie wietrzenia pomieszczeń do minimum.

Platforma i aplikacja mobilna slaskiesmogstop.pl opracowane w ramach projektu InfoSMOG-MED dostarczą użytkownikom wyczerpujących informacji na temat aktualnej i prognozowanej jakości powietrza. Powiązane są one z systemem mapowania zdrowotnego i komunikacji z placówkami leczniczymi. Poprzez aplikację użytkownik otrzyma spersonalizowane informacje o zagrożeniu smogiem w odniesieniu do płci, wieku i jednostek chorobowych.

Jakość powietrza dla miasta Radlina prezentowana jest na stronie internetowej Urzędu Miasta, pod adresem: https://miasto.radlin.pl/jakoscpowietrza/

Ponadto informacje nt. jakości powietrza sprawdzisz min.:

– w Internecie powietrze.katowice.wios.gov.pl oraz powietrze.gios.gov.pl

– w radio i telewizji podczas serwisów informacyjnych,

– na elektronicznych tablicach informacyjnych na przystankach.